Luật sư tư vấn về tranh chấp đất đai thừa kế

Bố mẹ tôi sinh được 5 người con, 3 gái và 2 trai. Tôi là con trai cả trong gia đình nhưng không chung sống cùng mẹ mà mua đất ở riêng.

Lúc còn sống, bố mẹ tôi có 1 mảnh đất và xây nhà từ năm 1996 đến nay (bố tôi mất 2013, mẹ tôi hiện vẫn còn). Nay nhà đã xuống cấp nên mẹ tôi muốn xây sửa lại nhưng người em út của tôi không đồng ý và nói nhà và đất đã mang tên của em tôi.

Cả gia đình tôi rất bất ngờ vì không biết là bố tôi đã sang tên mảnh đất cho người em út khi nào vì không ai trong nhà ký tên vào giấy tờ gì để sang tên đất cho em.

Tôi xin nhờ luật sư tư vấn cho chúng tôi;

1. Việc sang tên đất của bố tôi cho người con trai út như vậy có đúng không?

2. Cơ quan chức năng làm thủ tục sang tên cho em trai út của tôi mà không có chữ ký xác nhận của các thành viên trong gia đình tôi mà vẫn sang tên đất cho em tôi như vậy là đúng hay sai?

3. Để mẹ tôi có thể lấy lại miếng đất của chính mình đang ở trên đó thì phải làm các bước như thế nào?

4. Nếu như đã lấy lại được miếng đất và nguyện vọng muốn chia cho con cháu thì mẹ tôi phải làm các thủ tục như thế nào?

Mời bạn tham khảo nội dung tư vấn dưới đây của Luật Tháng Mười:

Theo thông tin anh cung cấp thì tài sản là quyền sử dụng đất là tài sản trên đất là ngôi nhà đã được bố mẹ anh xây dựng từ năm 1996 và sử dụng cho đến nay. Như vậy, tài sản là quyền sử dụng đất và nhà trên đất được xác định là tài sản chung của bố mẹ anh (ngoài ra, có thể xem xét thêm về hồ sơ địa chính của thửa đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do Nhà nước cấp thì tài sản này là của bố mẹ anh hay là tài sản chung đươc cấp cho Hộ gia đình).

Mặc dù thông tin về nguồn gốc đất, lịch sử biến động của thửa đất chưa đầy đủ (do gia đình chưa xin trích lục đầy đủ hồ sơ của thửa đất) nhưng có thể xác định tài sản là quyền sử dụng đất và nhà trên đất không phải là tài sản riêng của bố anh (có thể là tài sản chung của bố mẹ anh hoặc tài sản chung của cả hộ gia đình). Hiện nay sổ đỏ đang mang tên người con trai út, nội dung tư vấn được chia thành các trường hợp sau:

Trường hợp 1: Tài sản đã được sang tên cho người con trai út trước thời điểm bố anh mất (trước năm 2013)

Trong trường hợp này tài sản được sang tên cho người con trai út theo hình thức tặng cho (hoặc chuyển nhượng) quyền sử dụng đất theo quy định của Luật đất đai 2003. Việc tặng cho/chuyển nhượng quyền sử dụng đất thời điểm này cần đáp ứng các điều kiện: Đất có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; không có tranh chấp, không bị kê biên đảm bảo thi hành án; trong thời hạn sử dụng đất. Ngoài ra, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất cần lập hợp đồng chuyển nhượng có công chứng hoặc chứng thực và phải được đăng ký biên động (sang tên) quyền sử dụng đất.

Thủ tục tặng cho/chuyển nhượng nêu trên cần được tất cả các đồng sở hữu đồng ý và cùng thực hiện. Do vậy, để sang tên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người con trai út thì ngoài chữ ký của bố anh còn cần chữ ký của mẹ anh (hoặc của tất cả các thành viên trong hộ gia đình nếu đất của hộ gia đình).

Trường hợp 2: Quyền sử dụng đất được sang tên cho người em út sau khi bố anh mất (sau năm 2013)

Bố anh đã mất năm 2013 (theo thông tin anh cung cấp thì không thấy nhắc đến việc ông để lại di chúc nên luật sư sẽ tư vấn việc chia thừa kế trong trường hợp không có di chúc), căn cứ theo quy định tại điểm a Khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định về hàng thừa kế thì: Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

Trường hợp người để lại di sản không có di chúc thì di sản sẽ được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất (mỗi người được một phần bằng nhau).

Bố anh đã mất năm 2013 nên phần tài sản của bố anh trong khối tài sản chung của bố mẹ anh (hoặc tài sản chung của cả hộ gia đình) sẽ được chia thừa kế cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của bố anh gồm: ông bà nội (nếu còn sống vào thời điểm mở thừa kế), mẹ anh và 5 người con. Mỗi người được một phần bằng nhau. Trường hợp này để người con trai út đứng tên trên toàn bộ diện tích đất thì bắt buộc phải có sự thỏa thuận phân chia thừa kế với những người thừa kế của bố anh.

Như vậy, trong cả 02 trường hợp thì để quyền sử dụng đất được chuyển sang tên của người con trai út thì phải có sự thỏa thuận và đồng ý ký tên của mẹ anh (hoặc các thành viên khác trong hộ gia đình nếu là đất cấp cho hộ gia đình). Do vậy, việc anh cần làm hiện nay là xin trích lục lại hồ sơ của thửa đất (hồ sơ địa chính, bản đồ địa chính, trích sao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, lịch sử biến động của thửa đất….) để xác định nguồn gốc đất, người có quyền sử dụng đất và việc tặng cho/chuyển nhượng thửa đất cho người em út có chữ ký của mẹ anh hay không, từ đó xác định quyền lợi của mỗi người liên quan.

Dựa trên những thông tin anh cung cấp ban đầu thì có thể thấy việc sang tên quyền sử dụng đất cho em trai út là không đúng quy định của pháp luật. Trong trường hợp này nếu gia đình có thể tự thỏa thuận được thì có thể thực hiện các thủ tục phân chia, sang tên lại tài sản tại văn phòng công chứng theo thủ tục hành chính. Trường hợp gia đình không thể tự thỏa thuận được thì mẹ anh hoặc 4 người con khác (trong trường hợp đất của hộ gia đình hoặc việc sang tên được thực hiện sau khi bố anh mất) có thể khởi kiện ra tòa án để yêu cầu giải quyết theo quy định của pháp luật.

Lưu ý:

Văn bản pháp luật được áp dụng có hiệu lực ở thời điểm tư vấn, liên hệ với Công ty Luật TNHH Tháng Mười để được tư vấn miễn phí và sử dụng dịch vụ chuyên nghiệp - hiệu quả.

Quý khách hàng vui lòng liên hệ: Điện thoại: (024) 66.558.661 - 0936.500.818 Hoặc gửi về địa chỉ email: congtyluatthang10@gmail.com 

Sự hài lòng của bạn, là thành công của chúng tôi!