Công ty và người lao động thỏa thuận không đóng bảo hiểm xã hội có được không?

Tôi muốn ký hợp đồng lao động cho một số nhân viên của tôi, nhân viên của tôi chưa đóng bảo hiểm nơi khác nhưng lại không muốn tham gia BHXH, vậy cho tôi hỏi: Nếu làm hợp đồng lao động cho những nhân viên này thì phải kèm theo hợp đồng các giấy tờ gì nữa để đảm bảo hợp lệ với bên bảo hiểm và bên thuế? 

Mời bạn tham khảo nội dung tư vấn sau đây của chúng tôi:

Căn cứ theo quy định tại Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định về đối tượng áp dụng:

“1. Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm:

a) Người làm việc theo hợp đồnglao động không xác định thời hạn, hợp đồnglao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;

b) Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;

c) Cán bộ, công chức, viên chức;

d) Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu;

đ) Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân;

e) Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí;

g) Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;

h) Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tácxã có hưởng tiền lương;

i) Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.

Như vậy, đối tượng người lao động làm việc theo HĐLĐ có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Do vậy, nếu công ty chị ký HĐLĐ với nhân viên có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên thì thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Pháp luật không công nhận sự thỏa thuận của NLĐ và NSDLĐ về việc không tham gia bảo hiểm xã hội. NSDLĐ và NLĐ có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại Nghị định 12/2022/NĐ-CP nếu có hành vi thỏa thuận không tham gia BHXH bắt buộc, BHTN hoặc tham gia không đúng đối tượng hoặc tham gia không đúng mức quy định. Khi tham gia BHXH cho người lao động và đưa tiền lương của NLĐ vào chi phí của doanh nghiệp, công ty cần ký HĐLĐ bằng văn bản, yêu cầu NLĐ cung cấp hồ sơ cá nhân (CMT, Sơ yếu lý lịch…), việc chi trả tiền lương cần có chứng từ hợp lệ.

Hiện nay, có một số công việc công ty có thể ký hợp đồng dịch vụ hoặc các loại hợp đồng giao khoán, hợp đồng cộng tác viên… Các hợp đồng này chịu sự điều chỉnh của Bộ luật dân sự và không phải là hợp đồng lao động nên sẽ không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

Tuy nhiên, các loại  hợp đồng này chỉ áp dụng đối với một số công việc cụ thể. Đối với HĐLĐ là công việc có trả tiền lương, tiền công và người lao động chịu sự quản lý, điều hành và giám sát của công ty, có sự ràng buộc về thời gian làm việc, kỷ luật lao động. Hợp đồng dịch vụ hoặc các loại hợp đồng khác không phải HĐLĐ thường áp dụng cho những công việc không có sự quản lý, giám sát về thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi, không có các chế độ của người lao động, thù lao được trả theo gói gọn công việc được giao, thường được tất toán khi thực hiện xong công việc.

Do vậy, chị xem xét tính chất công việc của công ty mình có thể sử dụng các loại hợp đồng khác không phải HĐLĐ hay không. Trường hợp công việc mang tính chất là quan hệ lao động thì chị bắt buộc phải ký HĐLĐ (dù chị có thể hiện tên hợp đồng là các loại hợp đồng khác) và buộc phải tham gia BHXH cho người lao động.